Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΚΗ ΣΤΑ ΛΕΧΑΙΝΑ
"Η δημιουργία του Σύμπαντος και το Αρχέγονο Φως"
Γράφει η Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Γοήτευσε η ομιλία του καθηγητή Φυσικής Γιώργου Γραμματικάκη το κοινό που έφτασε από κάθε γωνιά της Ηλείας και πλημμύρισε το Σινέ Άστρον στα Λεχαινά το Σάββατο 5 Μαΐου. Με ευλαβική προσοχή παρακολούθησαν οι παρευρισκόμενοι τον διακεκριμένο Φυσικό, συγγραφέα και ερευνητή, που μίλησε περί φωτός - δίνοντας κυριολεκτικά τα φώτα του! Βεβαίως αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τον καθηγητή ο οποίος σχολίαζε συχνά με χιούμορ πως ήταν ένα από τα καλύτερα κοινά που έχει γνωρίσει.
Τον παγκοσμίου φήμης καθηγητή Φυσικής Γιώργο Γραμματικάκη φιλοξένησαν η Πολιτιστική Ομάδα Φράγμα και ο δήμος Ανδραβίδας – Κυλλήνης.
Το μέλος της Πολιτιστικής Ομάδας Φράγμα Διονύσης Κράγκαρης, προλογίζοντας την ποιοτική εκδήλωση ανέφερε πως ο Γιώργος Γραμματικάκης είναι μια σπουδαία προσωπικότητα της σύγχρονης επιστημονικής και πνευματικής κοινότητας της Ελλάδας που τιμά τον κόσμο της Ηλείας με την παρουσία του.
Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, ενώ συμμετέχει ενεργά στην επιστημονική ζωή καθώς πέραν του Πανεπιστημίου Κρήτης είχε συμμετάσχει στην οργάνωση του Ιονίου Πανεπιστημίου, είναι συνεργάτης στο πείραμα Cern και το πρόγραμμα “Νέστωρ” της Πύλου και είναι γνωστός από τις τηλεοπτικές του εκπομπές στην ΕΡΤ «Στα μονοπάτια της επιστήμης». Μια σειρά επιτυχημένων εκπομπών, την οποία επιμελήθηκε και παρουσίαζε ο Ηρακλειώτης καθηγητής, εξετάζοντας τις ανεξερεύνητες λεωφόρους του Σύμπαντος σε μια διερεύνησή του, αρχικής γενομένης από την αδιανόητη μεγάλη έκρηξη -το γνωστό σε όλους ως Big Bang- πριν από 14 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια.
Η αίσθηση της παρουσίας του Γιώργου Γραμματικάκη έχει μία μεγάλη δύναμη. Φυσιογνωμία που αποπνέει πραότητα, λόγος διδακτικός και παιδευτικός, και εκμυστηρεύτηκε ότι ο μόνος τίτλος που επιζητεί για το άτομό του είναι αυτός του Δασκάλου.
Ένα "σουλούπι" που ταιριάζει στους σοφούς, γκρίζα μαλλιά, γενειάδα, λόγο κατανοητό και σε αυτούς που στέκονται μακριά από τα εργαστήρια της Φυσικής, που διανθίζεται με χιούμορ, φιλοσοφικά και πολιτικά σχόλια και αφορούν πολύ γήινα θέματα όπως είναι η ανεπίτρεπτη κατάσταση του δρόμου Πάτρας-Πύργου διότι αυτή είναι η πρώτη διαπίστωση κάθε επισκέπτη της Ηλείας ή τα δυσμενή αποτελέσματα της διεθνούς οικονομικής κατάστασης οι μαύρες τρύπες στις τσέπες όλων, που εύστοχα βρίσκουν τη θέση τους σε μια ομιλία για τη διαδρομή του Σύμπαντος που καθηλώνει το κοινό.
Με πλούσιο οπτικό υλικό, διαφάνειες, φωτογραφίες , βίντεο και μουσική του Ντέιβιντ Λίντς ανέλυσε το θέμα της ομιλίας του που απαντά σε θέματα όπως, το πόσο το φως και η μελέτη του υπήρξε οδηγός στις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, στην κατανόηση των μεγάλων μυστικών του Σύμπαντος αλλά και της ζωής. Το φως που είναι η μεγάλη γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη, στην τέχνη, στην ανθρώπινη ζωή. Και είναι το μόνο που δεν θα πεθάνει ποτέ.
Αν στο πρώτο πλάνο αυτής της παρουσίασης βρίσκεται το δημιουργικό φως σε δεύτερο πλάνο, ο καθηγητής, τοποθετεί τον άνθρωπο ο οποίος εξόριστος σε μια μικρή γωνιά στο Σύμπαν επιχειρεί να κατανοήσει τον Κόσμο που τον περιβάλλει και την τραγικότητα του γεγονότος, πως ό,τι ανακαλύπτει και κατανοεί για τις εσχατιές του σύμπαντος, είναι γι΄αυτόν είναι ήδη παρελθόν.
Περιέγραψε απλά, ότι ακόμα και σε κάθε κυβικό εκατοστό της αίθουσας του Σινέ Άστρον που βρεθήκαμε , υπάρχουν μερικές εκατοντάδες αρχέγονα φωτόνια.
Σωματίδια δηλαδή φωτός, που υπήρξαν μάρτυρες της δημιουργίας του Σύμπαντος, και φθάνουν σήμερα στη γη από όλες τις κατευθύνσεις του ουρανού. Είναι ένα απολίθωμα φωτός, διαθέσιμο ωστόσο στο άγγιγμα του κάθε ατόμου ξεχωριστά.
Το φως όπως όλα τα απολιθώματα, δίδει στοιχεία για ένα απώτατο παρελθόν, που αυτή τη φορά συμπίπτει και με την αρχή του Κόσμου.
Σύμφωνα με τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις, ωθούμενοι από την τεράστια ορμή της αρχικής αυτής έκρηξης, οι γαλαξίες εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να απομακρύνονται με τεράστια ταχύτητα.
Ώστε το Σύμπαν διαστέλλεται! Στη συγκλονιστική αυτή διαπίστωση οδήγησαν οι αστρονομικές παρατηρήσεις του Hubble, ενώ η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και η Φυσική των Στοιχειωδών Σωματιδίων επέτρεψαν στους επιστήμονες να έχουν μια αδρή αλλά πλήρη θεωρία της εξελίξεως του Σύμπαντος.
Ηχώ της Δημιουργίας το Αρχέγονο Φως
Με την επίδραση των πυρηνικών και ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων πρώτα σχηματίσθηκαν οι απλοί πυρήνες των στοιχείων, και στη συνέχεια τα άτομα. Καθώς αργότερα κυριαρχεί η βαρύτητα, σχηματίζονται τα άστρα και οι γαλαξίες, ενώ το Ηλιακό μας σύστημα και η περιούσια Γη έχουν, όπως υπολογίζεται, ηλικία 5 δισεκατομμυρίων χρόνων.
Η Θεωρία της Μεγάλης Εκρήξεως συνάντησε αρχικά πολλές επιφυλάξεις. Μια καινούργια, όμως, συναρπαστική ανακάλυψη οδήγησε στην οριστική της καθιέρωση - εξηγεί ο σοφός καθηγητής στην ομιλία του. Ήταν η ανίχνευση του αρχέγονου φωτός που, υπό μορφή μικροκυμάτων, φθάνει σήμερα στη Γη από όλες τις κατευθύνσεις του ουρανού.
Στις πρώτες στιγμές της δημιουργίας, το φως αυτό αλληλοεπιδρούσε οργιαστικά με τα στοιχειώδη σωματίδια της ύλης, απελευθερώνεται όμως από την ύλη με τον σχηματισμό των ατόμων -300.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη- και από τότε ταξιδεύει ελεύθερο στο Σύμπαν. Είναι ένας αψευδής μάρτυρας -κατέληξε ο καθηγητής Γραμματικάκης-, μια ηχώ της Δημιουργίας, που μας δίδει πολύτιμες πληροφορίες για την εκρηκτική Γένεση και την εξέλιξη του Σύμπαντος.
Η ύπαρξή του έχει οδηγήσει την επιστήμη σε μεγάλες ανακαλύψεις. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, για παράδειγμα, όταν ανακαλύφθηκε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται, μια ένδειξη ήταν επειδή το φως άλλαζε συχνότητα. Ταυτόχρονα έχει παίξει πρωταρχικό ρόλο και σε κάτι άλλο: χωρίς το φως δεν θα υπήρχε ζωή. Αυτό μας αποδεικνύει ότι είναι μια πρωταρχική οντότητα του Σύμπαντος, απολύτως αρχετυπική.
Ο ήχος του σύμπαντος.
Η ανακάλυψη του αρχέγονου φωτός, που υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της επιστήμης, έγινε τυχαία, αφηγήθηκε ο καθηγητής.
Δύο φυσικοί των εργαστηρίων Bell της Αμερικής, ο Arno Penzias και Robert Wilson, προσπαθούσαν το 1965 να συλλάβουν με μια κεραία σαν χοάνη τα σήματα ενός τεχνητού δορυφόρου. Την λήψη όμως δυσχέραινε η παρουσία μιας παράδοξης ακτινοβολίας, που έφτανε στην κεραία με τη μορφή μικροκυμάτων.
Όπως διαπιστώθηκε, η ακτινοβολία αυτή ήταν ο απόηχος της αδιανόητης, Μεγάλης Έκρηξης, που πριν από 15 δισεκατομμύρια χρόνια δημιούργησε το ίδιο το Σύμπαν.
Ο καθηγητής Γραμματικάκης πρόβαλλε εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό από τα τηλεσκόπια και τις αστρονομικές κάμερες του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα στον Ψηλορείτη (ερευνητική εγκατάσταση του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ), το άγρυπνο «μάτι» της Κρήτης στο Σύμπαν, με πλανήτες, άστρα, μαύρες τρύπες κ.λπ.
Τα τελευταία χρόνια, περιέγραψε ο καθηγητής, ανακαλύψαμε ότι αυτό το σύμπαν που ξέραμε τόσα χρόνια, τα 200-300 δισεκατομμύρια αστέρια του γαλαξία μας, ο οποίος δεν είναι παρά ένας από τους 5 – 6 δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες, όλο αυτό λοιπόν, δεν αντιπροσωπεύει παρά το 5% του πραγματικού!
Δεν είναι τυχαίο ότι το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 2006 απονεμήθηκε από κοινού στον αστροφυσικό της NASA John Mather και στον καθηγητή της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ George Smoot. Οι δύο επιστήμονες μελέτησαν λεπτομερώς, με τη Βοήθεια ενός ειδικού δορυφόρου που στάλθηκε στο Διάστημα, την αρχέγονη ακτινοβολία μικροκυμάτων. Επιβεβαίωσαν έτσι ότι προέρχεται από τη Μεγάλη Έκρηξη, που δημιούργησε το ίδιο το Σύμπαν, και ανίχνευσαν στην υφή της τα πρώτα ίχνη από τον σχηματισμό των γαλαξιών.
Και αυτή ήταν μια συγκλονιστική ανακάλυψη του 20ου αιώνα, φιλοσοφικά: ότι ο μικρόκοσμος και το σύμπαν συμπίπτουν. Αυτό αποτέλεσε μια μεγάλη φιλοσοφική τομή και έφερε όλες τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις.
Συνειδητοποιεί κανείς ότι δεν είναι άλλο πράγμα να μελετάς τον πυρήνα του ατόμου και άλλο τα πρώτα λεπτά της Δημιουργίας. Οι ίδιες δυνάμεις, τα ίδια σωματίδια, έπαιζαν και παίζουν τον ίδιο ρόλο. Από τότε μέχρι σήμερα.
Αυτό όμως που θα ‘θελα να γίνει και πιθανόν να μη ζω για να το δω, είπε ο καθηγητής, θα είναι να συλλάβουμε στους μεγάλους ανιχνευτές μας, τα νετρίνα από την απαρχή του Σύμπαντος. Αυτά που ξεκίνησαν με τη Μεγάλη Έκρηξη. Τεχνικά είναι πολύ δύσκολο, αλλά είναι εφικτό. Είναι πολύ παράδοξα σωματίδια, με πολύ μεγάλη σημασία...
Στην Ελλάδα έγινε ένα από τα πρωτοπόρα και πιο σημαντικά πειράματα στον κόσμο ξεκίνησε στην Πύλο, τα τελευταία 20 χρόνια.
Ο καθηγητής Γραμματικάκης μίλησε για την τεράστια επιστημονική προσφορά του Στήβεν Χώκινγκ, του Βρετανού θεωρητικού φυσικού , κοσμολόγου , συγγραφέα και Διευθυντή Ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και πρόβαλλε αποσπάσματα από το βίντεο της ομιλίας του διαπρεπούς επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης όταν είχε ανταποκριθεί στο κάλεσμα του έλληνα συναδέλφου του.
Λίγα λόγια για τα βιβλία του καθηγητή Γραμματικάκη…
Η « Κόμη της Βερενίκης» ήταν η πρώτη απόπειρα να εκλαϊκεύσει την γνώση και την επιστήμη του. Και βρήκε απήχηση απροσδόκητη. "Η Κόμη της Βερενίκης" [Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1999] έγινε τηλεοπτική σειρά, πράμα πολύ παράδοξο για επιστημονικό -και δη αστρονομικό- σύγγραμμα στην Ελλάδα. Έγινε επίσης και τραγούδι από τον Θανάση Παπακωνσταντίνου το πλούσιο "μαλλί της
Απ' ότι φάνηκε ήταν απλώς μια πρόβα για το μεγάλο έργο που επέπρωτο ν' ακολουθήσει
Ο Γιώργος Γραμματικάκης επέστρεψε με ένα ακόμη καταπληκτικότερο πόνημα. "Η αυτοβιογραφία του Φωτός". Έναν ποταμό 480 σελίδων που κατάφερε να συναρπάσει, να τέρψει, να στιγματίσει, να ψυχαγωγήσει, να μορφώσει, να προβληματίσει, να διαστίξει, να ταξιδέψει. Ένα βιβλίο που κυλάει σαν χωροχρονικό μυθιστόρημα και περιγράφει τη διαδρομή του αιώνιου φωτός από τη στιγμή της Μεγάλης του Έκρηξης μέχρι σήμερα. Και δεν μιλάμε για μια οντότητα που μας είναι άγνωστη, αφού της χρωστάμε όλοι μας την ύπαρξη.
Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
«Γεννήθηκα πριν από αιώνες αιώνων, σε έναν Χώρο όπου δεν υπήρχε χώρος, και σε έναν Χρόνο όπου δεν υπήρχε χρόνος. Με ένα περίεργο ωστόσο τρόπο, αισθάνομαι ότι προϋπήρχα της γενέσεώς μου. Κι ενώ από τότε όλα έχουν αλλάξει, εγώ αισθάνομαι ότι τίποτε δεν αλλάζει. Η παρουσία μου μετρά το αιώνιο.
Δεν αξίζει άλλωστε να συζητά κανείς για πράγματα –την γένεσή μου και την γένεση του Κόσμου– που προκαλούσαν ανέκαθεν διαμάχες. Αυτό που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου είναι ότι η παρουσία μου έμοιαζε πάντοτε πρωταρχική: στους μύθους ή σε ό,τι ονομάζεται επιστήμη, στα έργα των θνητών αλλά και στις θρησκείες, το φως έπαιζε πάντοτε ρόλο ιδιαίτερο. Κατά καιρούς πολλοί διερωτήθηκαν για την φύση του, και άλλοι πάλι έμειναν απλώς στον θαυμασμό και την αποδοχή… Εγώ λοιπόν, που είμαι το παλαιότερο, το αρχέγονο φως, ήρθε η ώρα να μιλήσω λίγο για τον εαυτό μου».
Με αυτά τα λόγια αρχίζει την αυτοβιογραφία του το αρχέγονο φως, που η ανακάλυψή του το 1965 υπήρξε από τις σημαντικότερες στην ιστορία της κοσμολογίας. Πριν δώσει τον λόγο στο ίδιο το φως, ο γνωστός συγγραφέας της «Κόμης της Βερενίκης» και των «Κοσμογραφημάτων» παρουσιάζει τους θαυμαστούς τρόπους που μέσω του φωτός η επιστήμη οδηγήθηκε στις πιο σπουδαίες κατακτήσεις της: την θεωρία της σχετικότητας, την κβαντική συμπεριφορά του μικροκόσμου, τις σύγχρονες απόψεις για την γένεση και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Βιβλίο εύληπτο και πολυσήμαντο, η «Αυτοβιογραφία του φωτός» περιγράφει με απλά λόγια την συναρπαστική περιπέτεια της σύγχρονης επιστήμης, και απλώς ζητά από τον αναγνώστη να διαβαστεί «πρώτα με τον νου και, ύστερα ή παράλληλα, με την ψυχή».
Ο Γιώργος Γραμματικάκης έχει γράψει τα εξής βιβλία:Η κόμη της Βερενίκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2006, ISBN 960-7309-24-3, ISBN-13 978-960-7309-24-2 — Στο βιβλίο αυτό βασίσθηκε η τηλεοπτική σειρά «Αναζητώντας τη Βερενίκη» στην ΕΤ1
Ενδιάμεσοι σταθμοί ήσαν το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Imperial College του Λονδίνου, ο «Δημόκριτος» και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ασχολήθηκε επίσης με την ιστορία της επιστήμης.
Συμμετείχε από την αρχή στο πείραμα «Νέστωρ», που προσπαθεί να ανιχνεύσει τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
Εξελέγη δύο φορές (1990-1996) Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ για μια τετραετία διετέλεσε Πρόεδρος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ, και έχει συμμετάσχει σε επιτροπές εμπειρογνωμόνων για τις προοπτικές της παιδείας και της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπήρξε επίσης Πρόεδρος του Μουσείου «Νίκος Καζαντζάκης» στην Κρήτη, ενώ πρόσφατα ορίσθηκε Αντιπρόεδρος στο Δ.Σ της Λυρικής Σκηνής.
Έχει συγγράψει τέσσερα βιβλία, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί παλαιότερα στην εφημερίδα Το Βήμα και στη συνέχεια στην Ελευθεροτυπία.
Σήμερα είναι συνεργάτης του διαδικτυακού Protagon. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται ιδιαίτερα με τη σύνδεση της Επιστήμης με τη Μουσική. Οι σχετικές εκδηλώσεις, με τη συνεργασία κορυφαίων μουσικών, έχουν παρουσιασθεί σε πολλά μέρη της Ελλάδος, αλλά και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Έχει τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις, και πρόσφατα από την Ένωση Ελλήνων Φυσικών για τη συμβολή του στην Παιδεία και την Επιστήμη.
ΠΗΓΗ:.ilia24.gr
"Η δημιουργία του Σύμπαντος και το Αρχέγονο Φως"
"Ήταν από τις ομιλίες που δεν θέλεις να τελειώσουν, ο κόσμος γέμισε τον κινηματογράφο , ερχόταν από παντού, από τον Πύργο την Αμαλιάδα τη Γαστούνη, από κάθε γωνιά του Νομού θα έλεγες, γέμισε ακόμη και τα θεωρεία, και ήταν για πρώτη φορά τόσοι νέοι, μαθητές και φοιτητές, άλλοι έμειναν όρθιοι δεν πρόλαβαν να βρουν κάθισμα και επί μιάμιση ώρα στην αίθουσα δεν ακουγόταν παρά η φωνή του καθηγητή, του δάσκαλου, του συγγραφέα. Ο Γιώργος Γραμματικάκης καθήλωσε το κοινό, το κράτησε ζωντανό ως το τέλος που ξέσπασε σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα. Ήταν το θέμα «Η δημιουργία του Σύμπαντος και το Αρχέγονο Φως», ήταν ο τρόπος, το χάρισμα του λόγου, η ευφράδεια αλλά και το χιούμορ για να διεκπεραιωθεί αυτό το θεμελιακό ερώτημα. Τι υπήρχε πριν; Ο καθηγητής απαντά :Τίποτα! Τίποτα, πριν την μεγάλη έκρηξη. Οι διαφάνειες διαδέχονται η μία την άλλη στη μεγάλη οθόνη και ο καθηγητής εξηγεί απλά , αναλύει κατανοητά, πληροφορεί με στοιχεία , σχολιάζει με χιούμορ, επισημαίνοντας τη φράση του Αϊνστάιν «το πιο ακατανόητο πράγμα σχετικά με το σύμπαν είναι ότι είναι κατανοητό».
Δ.Κ.
Γράφει η Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Γοήτευσε η ομιλία του καθηγητή Φυσικής Γιώργου Γραμματικάκη το κοινό που έφτασε από κάθε γωνιά της Ηλείας και πλημμύρισε το Σινέ Άστρον στα Λεχαινά το Σάββατο 5 Μαΐου. Με ευλαβική προσοχή παρακολούθησαν οι παρευρισκόμενοι τον διακεκριμένο Φυσικό, συγγραφέα και ερευνητή, που μίλησε περί φωτός - δίνοντας κυριολεκτικά τα φώτα του! Βεβαίως αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τον καθηγητή ο οποίος σχολίαζε συχνά με χιούμορ πως ήταν ένα από τα καλύτερα κοινά που έχει γνωρίσει.
Τον παγκοσμίου φήμης καθηγητή Φυσικής Γιώργο Γραμματικάκη φιλοξένησαν η Πολιτιστική Ομάδα Φράγμα και ο δήμος Ανδραβίδας – Κυλλήνης.
Το μέλος της Πολιτιστικής Ομάδας Φράγμα Διονύσης Κράγκαρης, προλογίζοντας την ποιοτική εκδήλωση ανέφερε πως ο Γιώργος Γραμματικάκης είναι μια σπουδαία προσωπικότητα της σύγχρονης επιστημονικής και πνευματικής κοινότητας της Ελλάδας που τιμά τον κόσμο της Ηλείας με την παρουσία του.
Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, ενώ συμμετέχει ενεργά στην επιστημονική ζωή καθώς πέραν του Πανεπιστημίου Κρήτης είχε συμμετάσχει στην οργάνωση του Ιονίου Πανεπιστημίου, είναι συνεργάτης στο πείραμα Cern και το πρόγραμμα “Νέστωρ” της Πύλου και είναι γνωστός από τις τηλεοπτικές του εκπομπές στην ΕΡΤ «Στα μονοπάτια της επιστήμης». Μια σειρά επιτυχημένων εκπομπών, την οποία επιμελήθηκε και παρουσίαζε ο Ηρακλειώτης καθηγητής, εξετάζοντας τις ανεξερεύνητες λεωφόρους του Σύμπαντος σε μια διερεύνησή του, αρχικής γενομένης από την αδιανόητη μεγάλη έκρηξη -το γνωστό σε όλους ως Big Bang- πριν από 14 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια.
Η αίσθηση της παρουσίας του Γιώργου Γραμματικάκη έχει μία μεγάλη δύναμη. Φυσιογνωμία που αποπνέει πραότητα, λόγος διδακτικός και παιδευτικός, και εκμυστηρεύτηκε ότι ο μόνος τίτλος που επιζητεί για το άτομό του είναι αυτός του Δασκάλου.
Ένα "σουλούπι" που ταιριάζει στους σοφούς, γκρίζα μαλλιά, γενειάδα, λόγο κατανοητό και σε αυτούς που στέκονται μακριά από τα εργαστήρια της Φυσικής, που διανθίζεται με χιούμορ, φιλοσοφικά και πολιτικά σχόλια και αφορούν πολύ γήινα θέματα όπως είναι η ανεπίτρεπτη κατάσταση του δρόμου Πάτρας-Πύργου διότι αυτή είναι η πρώτη διαπίστωση κάθε επισκέπτη της Ηλείας ή τα δυσμενή αποτελέσματα της διεθνούς οικονομικής κατάστασης οι μαύρες τρύπες στις τσέπες όλων, που εύστοχα βρίσκουν τη θέση τους σε μια ομιλία για τη διαδρομή του Σύμπαντος που καθηλώνει το κοινό.
Με πλούσιο οπτικό υλικό, διαφάνειες, φωτογραφίες , βίντεο και μουσική του Ντέιβιντ Λίντς ανέλυσε το θέμα της ομιλίας του που απαντά σε θέματα όπως, το πόσο το φως και η μελέτη του υπήρξε οδηγός στις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, στην κατανόηση των μεγάλων μυστικών του Σύμπαντος αλλά και της ζωής. Το φως που είναι η μεγάλη γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη, στην τέχνη, στην ανθρώπινη ζωή. Και είναι το μόνο που δεν θα πεθάνει ποτέ.
Αν στο πρώτο πλάνο αυτής της παρουσίασης βρίσκεται το δημιουργικό φως σε δεύτερο πλάνο, ο καθηγητής, τοποθετεί τον άνθρωπο ο οποίος εξόριστος σε μια μικρή γωνιά στο Σύμπαν επιχειρεί να κατανοήσει τον Κόσμο που τον περιβάλλει και την τραγικότητα του γεγονότος, πως ό,τι ανακαλύπτει και κατανοεί για τις εσχατιές του σύμπαντος, είναι γι΄αυτόν είναι ήδη παρελθόν.
Περιέγραψε απλά, ότι ακόμα και σε κάθε κυβικό εκατοστό της αίθουσας του Σινέ Άστρον που βρεθήκαμε , υπάρχουν μερικές εκατοντάδες αρχέγονα φωτόνια.
Σωματίδια δηλαδή φωτός, που υπήρξαν μάρτυρες της δημιουργίας του Σύμπαντος, και φθάνουν σήμερα στη γη από όλες τις κατευθύνσεις του ουρανού. Είναι ένα απολίθωμα φωτός, διαθέσιμο ωστόσο στο άγγιγμα του κάθε ατόμου ξεχωριστά.
Το φως όπως όλα τα απολιθώματα, δίδει στοιχεία για ένα απώτατο παρελθόν, που αυτή τη φορά συμπίπτει και με την αρχή του Κόσμου.
Σύμφωνα με τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις, ωθούμενοι από την τεράστια ορμή της αρχικής αυτής έκρηξης, οι γαλαξίες εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να απομακρύνονται με τεράστια ταχύτητα.
Ώστε το Σύμπαν διαστέλλεται! Στη συγκλονιστική αυτή διαπίστωση οδήγησαν οι αστρονομικές παρατηρήσεις του Hubble, ενώ η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και η Φυσική των Στοιχειωδών Σωματιδίων επέτρεψαν στους επιστήμονες να έχουν μια αδρή αλλά πλήρη θεωρία της εξελίξεως του Σύμπαντος.
Ηχώ της Δημιουργίας το Αρχέγονο Φως
Με την επίδραση των πυρηνικών και ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων πρώτα σχηματίσθηκαν οι απλοί πυρήνες των στοιχείων, και στη συνέχεια τα άτομα. Καθώς αργότερα κυριαρχεί η βαρύτητα, σχηματίζονται τα άστρα και οι γαλαξίες, ενώ το Ηλιακό μας σύστημα και η περιούσια Γη έχουν, όπως υπολογίζεται, ηλικία 5 δισεκατομμυρίων χρόνων.
Η Θεωρία της Μεγάλης Εκρήξεως συνάντησε αρχικά πολλές επιφυλάξεις. Μια καινούργια, όμως, συναρπαστική ανακάλυψη οδήγησε στην οριστική της καθιέρωση - εξηγεί ο σοφός καθηγητής στην ομιλία του. Ήταν η ανίχνευση του αρχέγονου φωτός που, υπό μορφή μικροκυμάτων, φθάνει σήμερα στη Γη από όλες τις κατευθύνσεις του ουρανού.
Στις πρώτες στιγμές της δημιουργίας, το φως αυτό αλληλοεπιδρούσε οργιαστικά με τα στοιχειώδη σωματίδια της ύλης, απελευθερώνεται όμως από την ύλη με τον σχηματισμό των ατόμων -300.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη- και από τότε ταξιδεύει ελεύθερο στο Σύμπαν. Είναι ένας αψευδής μάρτυρας -κατέληξε ο καθηγητής Γραμματικάκης-, μια ηχώ της Δημιουργίας, που μας δίδει πολύτιμες πληροφορίες για την εκρηκτική Γένεση και την εξέλιξη του Σύμπαντος.
Η ύπαρξή του έχει οδηγήσει την επιστήμη σε μεγάλες ανακαλύψεις. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, για παράδειγμα, όταν ανακαλύφθηκε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται, μια ένδειξη ήταν επειδή το φως άλλαζε συχνότητα. Ταυτόχρονα έχει παίξει πρωταρχικό ρόλο και σε κάτι άλλο: χωρίς το φως δεν θα υπήρχε ζωή. Αυτό μας αποδεικνύει ότι είναι μια πρωταρχική οντότητα του Σύμπαντος, απολύτως αρχετυπική.
Ο ήχος του σύμπαντος.
Η ανακάλυψη του αρχέγονου φωτός, που υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της επιστήμης, έγινε τυχαία, αφηγήθηκε ο καθηγητής.
Δύο φυσικοί των εργαστηρίων Bell της Αμερικής, ο Arno Penzias και Robert Wilson, προσπαθούσαν το 1965 να συλλάβουν με μια κεραία σαν χοάνη τα σήματα ενός τεχνητού δορυφόρου. Την λήψη όμως δυσχέραινε η παρουσία μιας παράδοξης ακτινοβολίας, που έφτανε στην κεραία με τη μορφή μικροκυμάτων.
Όπως διαπιστώθηκε, η ακτινοβολία αυτή ήταν ο απόηχος της αδιανόητης, Μεγάλης Έκρηξης, που πριν από 15 δισεκατομμύρια χρόνια δημιούργησε το ίδιο το Σύμπαν.
Ο καθηγητής Γραμματικάκης πρόβαλλε εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό από τα τηλεσκόπια και τις αστρονομικές κάμερες του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα στον Ψηλορείτη (ερευνητική εγκατάσταση του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ), το άγρυπνο «μάτι» της Κρήτης στο Σύμπαν, με πλανήτες, άστρα, μαύρες τρύπες κ.λπ.
Τα τελευταία χρόνια, περιέγραψε ο καθηγητής, ανακαλύψαμε ότι αυτό το σύμπαν που ξέραμε τόσα χρόνια, τα 200-300 δισεκατομμύρια αστέρια του γαλαξία μας, ο οποίος δεν είναι παρά ένας από τους 5 – 6 δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες, όλο αυτό λοιπόν, δεν αντιπροσωπεύει παρά το 5% του πραγματικού!
Δεν είναι τυχαίο ότι το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 2006 απονεμήθηκε από κοινού στον αστροφυσικό της NASA John Mather και στον καθηγητή της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ George Smoot. Οι δύο επιστήμονες μελέτησαν λεπτομερώς, με τη Βοήθεια ενός ειδικού δορυφόρου που στάλθηκε στο Διάστημα, την αρχέγονη ακτινοβολία μικροκυμάτων. Επιβεβαίωσαν έτσι ότι προέρχεται από τη Μεγάλη Έκρηξη, που δημιούργησε το ίδιο το Σύμπαν, και ανίχνευσαν στην υφή της τα πρώτα ίχνη από τον σχηματισμό των γαλαξιών.
Και αυτή ήταν μια συγκλονιστική ανακάλυψη του 20ου αιώνα, φιλοσοφικά: ότι ο μικρόκοσμος και το σύμπαν συμπίπτουν. Αυτό αποτέλεσε μια μεγάλη φιλοσοφική τομή και έφερε όλες τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις.
Συνειδητοποιεί κανείς ότι δεν είναι άλλο πράγμα να μελετάς τον πυρήνα του ατόμου και άλλο τα πρώτα λεπτά της Δημιουργίας. Οι ίδιες δυνάμεις, τα ίδια σωματίδια, έπαιζαν και παίζουν τον ίδιο ρόλο. Από τότε μέχρι σήμερα.
Αυτό όμως που θα ‘θελα να γίνει και πιθανόν να μη ζω για να το δω, είπε ο καθηγητής, θα είναι να συλλάβουμε στους μεγάλους ανιχνευτές μας, τα νετρίνα από την απαρχή του Σύμπαντος. Αυτά που ξεκίνησαν με τη Μεγάλη Έκρηξη. Τεχνικά είναι πολύ δύσκολο, αλλά είναι εφικτό. Είναι πολύ παράδοξα σωματίδια, με πολύ μεγάλη σημασία...
Στην Ελλάδα έγινε ένα από τα πρωτοπόρα και πιο σημαντικά πειράματα στον κόσμο ξεκίνησε στην Πύλο, τα τελευταία 20 χρόνια.
Ο καθηγητής Γραμματικάκης μίλησε για την τεράστια επιστημονική προσφορά του Στήβεν Χώκινγκ, του Βρετανού θεωρητικού φυσικού , κοσμολόγου , συγγραφέα και Διευθυντή Ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και πρόβαλλε αποσπάσματα από το βίντεο της ομιλίας του διαπρεπούς επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης όταν είχε ανταποκριθεί στο κάλεσμα του έλληνα συναδέλφου του.
Λίγα λόγια για τα βιβλία του καθηγητή Γραμματικάκη…
Η « Κόμη της Βερενίκης» ήταν η πρώτη απόπειρα να εκλαϊκεύσει την γνώση και την επιστήμη του. Και βρήκε απήχηση απροσδόκητη. "Η Κόμη της Βερενίκης" [Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1999] έγινε τηλεοπτική σειρά, πράμα πολύ παράδοξο για επιστημονικό -και δη αστρονομικό- σύγγραμμα στην Ελλάδα. Έγινε επίσης και τραγούδι από τον Θανάση Παπακωνσταντίνου το πλούσιο "μαλλί της
Απ' ότι φάνηκε ήταν απλώς μια πρόβα για το μεγάλο έργο που επέπρωτο ν' ακολουθήσει
Ο Γιώργος Γραμματικάκης επέστρεψε με ένα ακόμη καταπληκτικότερο πόνημα. "Η αυτοβιογραφία του Φωτός". Έναν ποταμό 480 σελίδων που κατάφερε να συναρπάσει, να τέρψει, να στιγματίσει, να ψυχαγωγήσει, να μορφώσει, να προβληματίσει, να διαστίξει, να ταξιδέψει. Ένα βιβλίο που κυλάει σαν χωροχρονικό μυθιστόρημα και περιγράφει τη διαδρομή του αιώνιου φωτός από τη στιγμή της Μεγάλης του Έκρηξης μέχρι σήμερα. Και δεν μιλάμε για μια οντότητα που μας είναι άγνωστη, αφού της χρωστάμε όλοι μας την ύπαρξη.
Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
«Γεννήθηκα πριν από αιώνες αιώνων, σε έναν Χώρο όπου δεν υπήρχε χώρος, και σε έναν Χρόνο όπου δεν υπήρχε χρόνος. Με ένα περίεργο ωστόσο τρόπο, αισθάνομαι ότι προϋπήρχα της γενέσεώς μου. Κι ενώ από τότε όλα έχουν αλλάξει, εγώ αισθάνομαι ότι τίποτε δεν αλλάζει. Η παρουσία μου μετρά το αιώνιο.
Δεν αξίζει άλλωστε να συζητά κανείς για πράγματα –την γένεσή μου και την γένεση του Κόσμου– που προκαλούσαν ανέκαθεν διαμάχες. Αυτό που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου είναι ότι η παρουσία μου έμοιαζε πάντοτε πρωταρχική: στους μύθους ή σε ό,τι ονομάζεται επιστήμη, στα έργα των θνητών αλλά και στις θρησκείες, το φως έπαιζε πάντοτε ρόλο ιδιαίτερο. Κατά καιρούς πολλοί διερωτήθηκαν για την φύση του, και άλλοι πάλι έμειναν απλώς στον θαυμασμό και την αποδοχή… Εγώ λοιπόν, που είμαι το παλαιότερο, το αρχέγονο φως, ήρθε η ώρα να μιλήσω λίγο για τον εαυτό μου».
Με αυτά τα λόγια αρχίζει την αυτοβιογραφία του το αρχέγονο φως, που η ανακάλυψή του το 1965 υπήρξε από τις σημαντικότερες στην ιστορία της κοσμολογίας. Πριν δώσει τον λόγο στο ίδιο το φως, ο γνωστός συγγραφέας της «Κόμης της Βερενίκης» και των «Κοσμογραφημάτων» παρουσιάζει τους θαυμαστούς τρόπους που μέσω του φωτός η επιστήμη οδηγήθηκε στις πιο σπουδαίες κατακτήσεις της: την θεωρία της σχετικότητας, την κβαντική συμπεριφορά του μικροκόσμου, τις σύγχρονες απόψεις για την γένεση και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Βιβλίο εύληπτο και πολυσήμαντο, η «Αυτοβιογραφία του φωτός» περιγράφει με απλά λόγια την συναρπαστική περιπέτεια της σύγχρονης επιστήμης, και απλώς ζητά από τον αναγνώστη να διαβαστεί «πρώτα με τον νου και, ύστερα ή παράλληλα, με την ψυχή».
Ο Γιώργος Γραμματικάκης έχει γράψει τα εξής βιβλία:Η κόμη της Βερενίκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2006, ISBN 960-7309-24-3, ISBN-13 978-960-7309-24-2 — Στο βιβλίο αυτό βασίσθηκε η τηλεοπτική σειρά «Αναζητώντας τη Βερενίκη» στην ΕΤ1
- Κοσμογραφήματα, εκδ. «Πόλις», Αθήνα 1999, ISBN 960-7478-26-6, ISBN-13 978-960-7478-26-9
- Η αυτοβιογραφία του φωτός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2006, ISBN 960-524-207-9, ISBN-13 978-960-524-207-7
- Συνομιλίες με το φως, Ιανός 2009, ISBN 978-960-6882-01-2
- Ένας αστρολάβος του ουρανού και της ζωής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2012, ISBN 978-960-524-394-4
- Η μεταρρύθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου, Εκδόσεις Παπαζήση 2007, ISBN 978-960-02-2067-4
- Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας: Η γλώσσα του σχολείου(εισήγηση), Ιανός 2012, ISBN 978-960-6882-50-0
Ενδιάμεσοι σταθμοί ήσαν το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Imperial College του Λονδίνου, ο «Δημόκριτος» και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ασχολήθηκε επίσης με την ιστορία της επιστήμης.
Συμμετείχε από την αρχή στο πείραμα «Νέστωρ», που προσπαθεί να ανιχνεύσει τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
Εξελέγη δύο φορές (1990-1996) Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ για μια τετραετία διετέλεσε Πρόεδρος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ, και έχει συμμετάσχει σε επιτροπές εμπειρογνωμόνων για τις προοπτικές της παιδείας και της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπήρξε επίσης Πρόεδρος του Μουσείου «Νίκος Καζαντζάκης» στην Κρήτη, ενώ πρόσφατα ορίσθηκε Αντιπρόεδρος στο Δ.Σ της Λυρικής Σκηνής.
Έχει συγγράψει τέσσερα βιβλία, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί παλαιότερα στην εφημερίδα Το Βήμα και στη συνέχεια στην Ελευθεροτυπία.
Σήμερα είναι συνεργάτης του διαδικτυακού Protagon. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται ιδιαίτερα με τη σύνδεση της Επιστήμης με τη Μουσική. Οι σχετικές εκδηλώσεις, με τη συνεργασία κορυφαίων μουσικών, έχουν παρουσιασθεί σε πολλά μέρη της Ελλάδος, αλλά και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Έχει τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις, και πρόσφατα από την Ένωση Ελλήνων Φυσικών για τη συμβολή του στην Παιδεία και την Επιστήμη.
ΠΗΓΗ:.ilia24.gr
Κατηγορία
Επικαιρότητα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου